Samningur undirritaður um háskólasamstæðu Háskóla Íslands og Háskólans á Hólum

Ljósmyndari Gunnar Sveinsson

Rektorar Háskóla Íslands (HÍ), Háskólans á Hólum (HH) og háskólaráðherra undirrituðu í dag samkomulag um stofnun háskólasamstæðu með þátttöku þessara tveggja háskóla. Samstæðan tekur formlega til starfa þann 1. janúar á næsta ári en henni er ætlað að bæta samkeppnishæfni háskólanna tveggja ásamt því að auka gæði náms, rannsókna, stoðþjónustu og auka tengsl við atvinnulíf og samfélög um land allt. Háskólasamstæðan mun starfa undir nafni Háskóla Íslands.

Logi Einarsson, ráðherra menningar, nýsköpunar og háskóla, Jón Atli Benediktsson, rektor HÍ og Hólmfríður Sveinsdóttir, rektor HH, undirrituðu samkomulagið í Sögu, húsi Háskóla Íslands fyrr í dag.

Samkvæmt samkomulaginu er háskólasamstæðunni ætlað að styrkja HÍ sem leiðandi háskóla í íslensku samfélagi og HH, sem verður Háskóli Íslands á Hólum, sem sérhæfðan háskóla á landsbyggðinni.

,,Við erum fámenn þjóð, en með aukinni samheldni og skýrri framtíðarsýn getum við skapað háskólaumhverfi sem stenst alþjóðleg viðmið, þar sem fagleg breidd, þjónusta við samfélagið og rannsóknasamstarf eru í forgrunni,“ sagi Logi Einarsson, ráðherra menningar, nýsköpunar og háskóla. „Með þessari samstæðu skapast einstakt tækifæri til að efla háskólastarf á landsbyggðinni, og það skiptir lykilmáli í því að tryggja jafnt aðgengi að háskólamenntun, efla staðbundið samfélag og styrkja nýsköpun víðs vegar um landið.“

Jón Atli Benediktsson, rektor Háskóla Íslands tók í svipaðan streng og ráðherra. „Þetta er stórt skref, ekki bara í því að styðja við báða háskóla sem hér eiga í hlut, heldur í því brýna verkefni að styrkja allt háskólastarf á Íslandi. Þetta á ekki síst við um samþættingu hérlendra háskóla í alþjóðlegri samkeppni. Þetta fyrsta skref mun stuðla að aukinni fjölbreytni í námsframboði, þróun námsgreina og rannsókna með áherslu á þarfir atvinnulífs og samfélags,“ sagði Jón Atli Benediktsson, rektor Háskóla Íslands.

Með samkomulaginu er einnig ætlunin að samþætta prófgráður, auka þjónustu við nemendur og kennara, bæta aðferðir við kennslu og auka rannsóknasamstarf.

„Háskólasamstæður þekkjast víða erlendis og voru einmitt stofnaðar til að efla háskólastarfsemi á landsvísu og ekki síst í hinum dreifðum byggðum. Stofnun háskólasamstæðu Háskóla Íslands er því eitt mikilvægasta byggðaþróunarverkefni Íslands í dag,“ sagði Hólmfríður Sveinsdóttir, rektor Háskólans á Hólum. Hún sagði að háskólasamstæðan muni auka tækifæri til nýsköpunar í nánu samstarfi við sterkar atvinnugreinar á Norðurlandi vestra og landsbyggðinni allri.

Áhersla á að stækka samstæðuna

Háskólarnir tveir eru ásamt stjórnvöldum sammála um að stofnun háskólasamstæðu sé vænleg leið til að samþætta og efla íslenskt háskólakerfi. Með samkomulaginu verði lögð áhersla á að samstæðan sé eftirsóknarverð fyrir fleiri háskóla og rannsóknastofnanir. Ætlunin er að fá fleiri inn í samstæðuna til að styrkja hana og um leið íslenskt háskólakerfi.

Kapp verði lagt á að hver aðili að samstæðunni haldi sérstöðu sinni, ásamt áherslu á uppbyggingu nauðsynlegra innviða til að styrkja samstæðuna í vaxandi alþjóðlegri samkeppni um fjármagn, nemendur og starfsfólk.

Stjórnskipulag samstæðunnar tekur mið af skipulagi HÍ. Yfir henni verður einn háskólarektor og eitt háskólaráð en samstarfsráð verður skipað til að fara með mikilvægar ákvarðanir sem lúta að samstarfi aðildarháskóla. Núverandi rektorsembætti Háskólans á Hólum breytist í forseti Háskóla Íslands á Hólum.

Miðað er við að samstæðan starfi með sameiginlega kennitölu og fjárlaganúmer frá 1. janúar 2026 og að frá þeim tíma heyri allir starfsmenn og nemendur aðildarháskólanna undir samstæðuna.

Háskólasamstæðan mun starfa um land allt

Nauðsynlegt er að undirbúa lagabreytingarnar fyrir stofnun samstæðunnar en Háskólasamstæðan mun reka sameiginlega stjórnsýslu og stoðþjónustu og mun starfa víða um land en hafa meginstarfsstöðvar í Reykjavík og í Skagafirði. Í tengslum við ráðningar í störf t.d. í stjórnsýslu og stoðþjónustu samstæðunnar verður leitast við að fjölga störfum sem staðsett eru í Skagafirði. Gert er ráð fyrir uppbyggingu aðstöðu á Hólum, m.a. húsnæði fyrir kennslu og rannsóknir í fiskeldis- og fiskalíffræði og hestafræði. Auk þess verður uppbygging á innviðum og aðstöðu til rannsókna á Sauðárkróki. Stofnun rannsóknasetra Háskóla Íslands mun flytja höfuðstöðvar sínar í Skagafjörð þar sem leitt verður starf setra um allt land með tugi vísindamanna og fjármagn til rannsókna í sterkum tengslum við samfélag og atvinnulíf.