Opinn fyrirlestur doktorsnema við Háskólann á Hólum

Christian Klopsch (mynd í einkaeigu).

Þriðjudaginn 30. maí, kl. 12:30 flutti Christian Klopsch, doktorsnemi við Háskólann á Hólum og Háskóla Íslands, fyrirlestur um verkefni sitt „ Áhrif langtíma beitarfriðunar á kolefnisupptöku og kolefni í graslendisjarðvegi á Íslandi“ – „The effects of long-term grazing exclusion on carbon dynamics in Icelandic grasslands“. Fyrirlesturinn, sem er hluti af miðbiksmati í hans námi, fór fram á Zoom.  Leiðbeinendur Christians eru Anna Guðrún Þórhallsdóttir, prófessor við Háskólann á Hólum og Áslaug Geirsdóttir, prófessor við Háskóla Íslands. Í Doktorsnefnd Christians eru Björn Þorsteinsson prófessor við Landbúnaðarháskóla Íslands, René van der Wal prófessor við SLU - Sænska Landbúnaðarháskólann og Richard D. Bardgett prófessor við UoM -Háskólann í Manchester. 

Ágrip fyrirlestursins:
Hækkandi magn koltvísýrings í andrúmslofti af völdum manna veldur loftslagsbreytingum sem stefnir lífsviðurværi manna og margra annarra lífvera í hættu. Þó það kunni að hljóma þversagnakennt þá hefur verið sýnt fram á þrátt fyrir að náttúruleg beit fjarlægi lífmassa ofanjarðar þá getur beitin aukið kolefnismagn neðanjarðar, og þar með myndað hinn dæmigerða kolefnisríka graslendis- jarðveg. Þannig gæti beit á graslendi verið öflug aðferð til að fjarlægja CO2 úr andrúmsloftinu með því að auka kolefnisforða jarðvegs. Á Íslandi hefur búfjártengd landnotkun verið talin ein helsta uppspretta gróðurhúsalofttegunda og beit verið tengd eyðingu gróðurþekju og jarðvegs. Hér hefur alveg verið horft fram hjá mögulegum jákvæðum áhrifum beitar til að binda kolefni í jarðvegi íslenskra beitilanda. Í doktorsverkefni mínu rannsaka ég hvaða áhrif beit hefur á kolefnishringrás íslenskra graslendis-vistkerfa. Í því skyni skoða ég óáborið graslendi á láglendi allt í kringum landið og ber saman svæði sem hafa verið í samfelldri beit öldum saman við svæði sem notið hafa beitarverndar í áratugi. Markmið verkefnisins er að bæta skilning okkar á tengslum beitar kolefnishringrásar í graslendi og stuðla að því að bæta kolefnisjafnvægi búfjárbeitar. Árið 2022, safnaði ég gögnum á Norður- og Austurlandi til að rannsaka (1) kolefnisflæði, (2) lífrænar og ólífrænar vistkerfisbreytur, (3) gróðursamsetningu, (4) lífmassa ofanjarðar og ( 5) rótarþéttleika og (6) magni jarðvegskolefnis niður á 60 cm jarðvegsdýpi. Fyrstu niðurstöður sýna að nettóupptaka kolefnis var að meðaltali ~50% lægri á langtíma beitarvernduðum svæðum samanborið við beitt svæði. Staðbundinn munur á kolefnisflæði er knúinn áfram af breyttri vergri frumframleiðslu (GPP) og öndun vistkerfa. Aðrar mældar vistkerfisbreytur verða einnig fyrir marktækum áhrifum af útilokun beitar. Þessar niðurstöður benda til þess að jákvætt samband sé á milli beitar og kolefnisbindingar í íslensku graslendi. Frekari gagnagreining á lífrænum kolefnismælingum jarðvegs munu leiða í ljós hvort munur á flæði kolefnis á vaxtarskeiði framkalli nettóbreytingar á kolefnisgeymslu jarðvegs. Það verður greint í næsta skrefi verkefnisins.